MARIN onderzoekt veiligheidsaspecten van op afstand bestuurd varen
In Nederland en in de landen om ons heen varen al tientallen binnenschepen die vanaf afstand kunnen worden bestuurd. Om zicht te krijgen op de risico’s van op afstand bestuurde schepen, heeft Rijkswaterstaat MARIN gevraagd een verkenning uit te voeren naar de veiligheidsaspecten. Op 16 december is het onderzoeksrapport “Exploration of safety risks in remote controlled sailing” naar de Tweede Kamer gestuurd.
Onderzoek belangrijk voor beleid en beeldvorming bij marktpartijen
Marktpartijen en overheden hebben uitgekeken naar de resultaten van dit onafhankelijke onderzoek. Overheden kunnen dit onderzoek gebruiken om richting te geven aan verdere beleidsontwikkeling in het kader van op afstand bestuurd varen. Marktpartijen willen zich graag een beeld vormen van de condities waaronder het in de toekomst mogelijk zal zijn om met een kleinere bemanning te kunnen varen, of met dezelfde bemanning meer vaaruren te maken.
Het onderzoek besteedt aandacht aan schepen die volledig zijn bemand conform wet- en regelgeving, en schetst perspectieven voor een situatie waarbij de schipper niet meer continu in het stuurhuis aanwezig is. Dit laatste is namelijk de wens van exploitanten in het op afstand bestuurd varen. Op dit moment is het in Nederland mogelijk om op afstand bestuurd te varen met volledige bemanning aan boord, maar (nog) niet om de bemanningsaantallen en hun competenties te veranderen.
Risico’s mitigeren
Volgens MARIN is een veilige implementatie van afstandsbesturing zonder een gekwalificeerde roerganger in het stuurhuis nu nog niet mogelijk. Ook niet wanneer de afstandsbesturingscentrale (ABC) geheel zou voldoen aan de eisen van een normaal stuurhuis. Het rapport identificeert en adresseert verschillende risico’s. Ook worden concrete aanbevelingen gedaan voor methoden om deze risico’s te mitigeren.
Wat als een op afstand bestuurd schip stuurloos wordt?
MARIN wijst erop dat het schip bij het uitvallen van de dataverbinding tussen het schip en de ABC niet plotseling volledig stuurloos mag worden. Om dat risico te beheersen kan gedacht worden aan een autonome modus, waarbij het schip zelf koers of positie kan handhaven. Een alternatief is de aanwezigheid van een “voldoende gekwalificeerd persoon” in het stuurhuis: een persoon voor wie minder eisen gelden dan voor de schipper, maar die een veilige taakuitvoering tijdens afstandsbesturing kan garanderen. Het voorgaande laat onverlet dat de verantwoordelijk schipper tijdens de vaart aan boord blijft.
Vervolgacties en -vragen
Het onderzoeksrapport schetst verder enkele mogelijke vervolgacties en -vragen. Bijvoorbeeld dat er technische eisen gesteld moeten worden aan de afstandsbesturingssystemen aan boord, en aan de uitrusting en systemen in de ABC. Daarnaast wordt aanbevolen om te werken aan opleidingseisen voor zowel de ABC-operator als de bemanning aan boord van het op afstand bestuurde schip.
